ادغام دو وزارتخانه، فرصت دسترسی به استادان نخبه برای دانشجویان را فراهم می کند - صندلی و تلفن

به گزارش صندلی و تلفن، خبرنگاران/خراسان رضوی رئیس دانشگاه فردوسی مشهد گفت: در صورت اجتماع و تلفیق دو وزارت علوم و بهداشت، دسترسی به استادان نخبه برای دو حوزه فراهم می شود.

دکتر محمد کافی در گفت وگو با صندلی و تلفن، در مورد پیوند دانشگاه های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اظهار کرد: مبحث جدایی دانشگاه های علوم پزشکی از دانشگاه های جامع یا غیر علوم پزشکی بحثی است که براساس یک احتیاج و ضرورت در زمانی که کشور با کمبود شدید پزشک روبرو بود با اختلاف رای بسیار اندکی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و این تفرق و جدایی بیش از 35 سال است که آموزش عالی ایران را به خود مشغول کرده است.

وی افزود: این امر باوجود تحمیل هزینه های بسیار سنگین، مواهب و دستاوردهای خاص خود را داشت و طبیعی است زمانی که شاخه علمی مانند طب و پزشکی به رشد و بالندگی می رسد و دستاوردهای آن دیده می شود همه خوشحالیم که حوزه پزشکی با تمام ابعاد آموزشی، درمانی و پژوهشی در کشور پیروز بوده و دانشگاه های علوم پزشکی ما در سطح دنیا درخشش دارند.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد شرح داد: اما سوالی که مطرح است این است که آیا این سیستم آموزش عالی و هزینه هایی که در وزارت علوم و بهداشت اجرا شده، اگر صرف یک مجموعه یکسان می شد و این دو وزارتخانه از هم جدا نمی شدند راندمان کمتر یا بیشتری می داشت؟ براساس تجربه دنیای می توان گفت که دانشگاه های پیروز، دانشگاه هایی هستند که اگرچه شاخه های مختلف علمی را از یکدیگر جدا می کنند و برای آن ها دانشکده، گروه آموزشی و دپارتمان تشکیل می دهند اما در نهایت برای پیشرفت علوم مختلف، مدیریت جامع و واحد قائل هستند.

وی مطرح کرد: علم به مثابه رودخانه ای است که شاخه های گوناگونی دارد و هر انشعاب این رودخانه بار علم مربوط به خود را دارد. اما آنچه مهم است اتصال همه این شاخه ها به اقیانوس یا دریای علم است. اقیانوس علم احتیاج دارد که سرشاخه های مختلف رودخانه ها به هم وصل شوند تا بتواند کارایی لازم را داشته باشد و این اقیانوس در واقع همان ساختار مدیریتی واحد در دانشگاه های جامع است تا تمام شاخه های علمی برای جامعه بشری مثمرثمر باشند.

کافی بیان نمود: تجربه دنیای نشان می دهد که در تمام کشورها، این گونه نیست که طب اهمیت کمی داشته باشد. سلامت و بهداشت، یکی از مهمترین اولویت های انسان ها است، اما تامین سلامت و بهداشت بدون هماهنگی و بهره برداری از تمام شاخه های علمی امکان پذیر نیست. زمانی یک جامعه ای از سلامت، بهداشت، تغذیه، درمان، پیشگیری و تمام ارکان یک زندگی رضایت بخش برخوردار است که در وهله اول، ارکان علمی آن جامعه از انسجام لازم برخوردار باشد.

وی گفت: به عنوان مثال، در حوزه سلامت و بهداشت امنیت غذایی اصل است و امنیت غذایی بدون تولید غذای سالم و توجه به فرآیند تولید مواد اولیه غذایی امکان پذیر نیست. زیرا به این صورت نیست که محصولات کشاورزی مستقیما به تغذیه انسان برسد. در بسیاری از شاخه ها تغذیه به صنایع غذایی و صنایع تبدیلی وصل می شود و همه این موارد دست به دست هم می دهند تا یک غذای سالم و امنیت غذایی را ایجاد می کنند.

رئیس دانشگاه فردوسی افزود: اگر سیستم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با این تغذیه از مرحله تولید و فرآوری تا مرحله توزیع و مصرف هماهنگ باشند، در آن زمان می توان گفت که امنیت غذایی تامین شده است. از طرف دیگر، کدام دستگاه و ابزار علم پزشکی را سراغ دارید که بدون دانش مهندسی تولید و به روزرسانی نشود.

وی اظهار کرد: علم پزشکی، علمی است که از علوم پایه به صورت بسیار جدی استفاده می کند و ما نقش فیزیک، شیمی و علوم پایه را در پزشکی مشاهده می کنیم و نباید این سه رکن، از علوم پزشکی گرفته شود. اکنون بسیاری از دستگاه ها و تکنولوژی ها به قدری هوشمند شدند که می توانند به جای پزشک بسیاری از عمل ها را انجام دهند. این دستگاه ها عموما در دانشگاه های غیرپزشکی و صنایع غیرپزشکی توسعه پیدا می کنند و طراحی می شوند و در پزشکی به کار گرفته می شوند. از علم اپتیک و لیزر گرفته تا دقیق ترین دستگاه های هوش مصنوعی و رباتیک امروز در علم پزشکی به جامعه بشری خدمت می رسانند.

کافی گفت: در دانشگاه های سراسر دنیا این گونه است که پزشکان نه تنها باید پزشکی را یاد گیرند، بلکه باید مهارت های دیگری را کسب کنند تا بتوانند محققان خوبی در حوزه پزشکی داشته باشند. اگر یک پزشک، آمار حیاتی را از یک استاد آمار زبده فرا نگیرد، نمی تواند داده هایی که از پزشکی و از آزمایشات به دست می آورد، آن ها را به خوبی تجزیه و تحلیل و استنتاج کند. قطعا اگر پزشک این آمار را در یک دانشگاه مطرح فرا گیرد، پیروز تر خواهد بود.

وی افزود: کامپیوتر حرف اول را در استفاده از دنیای مجازی و دنیای دیجیتال می زند. امروزه آموزش کامپیوتر در دانشگاه های غیر پزشکی انجام گرفته و تکامل پیدا کرده است. درست است که دانشجوی پزشکی ما ممکن است کامپیوتر یاد بگیرد، اما چه بهتر که در محضر استادان طراز اول این آموزش داده شود. منابع پزشکی ما عمدتا به زبان انگلیسی هستند و اگر دانشگاه علوم پزشکی با دانشگاه جامع یکی باشد زبده ترین استادان زبان انگلیسی حاضر می شوند و زبان را تدریس می کنند.

رئیس دانشگاه فردوسی افزود: در کجای دنیا مرسوم است که در یک فضای مشترک، کتابخانه های دو دانشگاه جدای از هم باشند و چه خوب است که این ها با هم یکی باشند و از این ظرفیت به صورت جامع و مضاعف در حوزه های تخصصی استفاده شود. من خاطرات دانشگاه فردوسی مشهد را در زمانی که این دو دانشگاه یکی بودند به یاد دارم و در آن زمان دانشجو بودم و بعد هم که این دو دانشگاه جدا شدند عضو هیات علمی دانشگاه بودم. در آن زمان تشکل های دانشجویی و حوزه های فرهنگی دو دانشگاه یکی بودند و جنبش دانشجویی پیروز تر بود.

وی شرح داد: اکنون دو دانشگاه با دو مدیریت فرهنگی، دانشجویی، تغذیه، خوابگاه جداگانه به فعالیت های خود می پردازند. این مسائل برای مملکت هزینه بر است و اگر دو دانشگاه یکی شوند؛ پزشکان می توانند بهره برداری بسیار ارزشمندی از تمام دپارتمان ها و ظرفیت های دانشگاه جامع داشته باشند که عکس این موضوع نیز برای همکاران دانشگاه های غیرعلوم پزشکی نیز صادق است. اگر مسائل و مسائلی هنگفت که در حوزه درمان و بهداشت وجود دارد به صورت مسئله به دانشگاه های جامع و دپارتمان های مختلف معرفی شود؛ ظرفیت محققان غیرپزشکی هم در خدمت پزشکی قرار می گیرد.

کافی افزود: نکاتی که مطرح شد، تجربه دنیای است. بزرگترین و پیروز ترین دانشگاه های دنیا آن هایی هستند که بیشترین همکاری بین بخش های مختلف علمی وجود دارد و هیچ وقت پزشکی را از غیر پزشکی جدا نکردند. در حافظه و میراث تاریخی گذشته ما نیز طبیب به تنهایی وجود نداشته بلکه از طبیب به نام حکیم یاد می شده است. بنابراین حکیمی که از حکمت، فلسفه، انسان شناسی و... آگاهی داشته، بسیار موثرتر درمان می کرده است.

وی اظهار کرد: واقعا چگونه می شود که ما دپارتمان های گسترده روانشناسی و علوم تربیتی داشته باشیم و این دپارتمان ها هیچ ارتباطی با علوم پزشکی نداشته باشند. انسان دارای وجوه مختلفی است که علاوه بر سلامت جسم به سلامت روح و روان هم احتیاج دارد. همچنین انسان موجود اجتماعی است و در حوزه علوم اجتماعی هم اگر کار شود ما انسان های سالم تری خواهیم داشت. انسان سالم انسانی نیست که جسم سالمی داشته باشد، بلکه باید روح سالمی هم داشته باشد. باید حوزه اجتماعی و روابط اجتماعی هم سالم باشد. چه بسا اگر ما این دو دانشگاه را از هم جدا نمی کردیم این مسائل اجتماعی و روانی که اکنون در جامعه ما است کمتر وجود داشت.

رئیس دانشگاه فردوسی مطرح کرد: نمی خواهم تمام مسائل اجتماعی را به جدایی دو دانشگاه از هم ارجاع کنم، اما اطمینان دارم که اگر بار دیگر این دانشگاه ها به همدیگر بپیوندند، جامعه سالم تری خواهیم داشت و بهره وری بیشتری در حوزه اعتلاء علم و فناوری صورت خواهد گرفت، زیرا دانشگاه های ما جامع تر و کامل تر خواهد شد و در عرصه بین المللی هم حرف های بیشتری برای گفتن خواهیم داشت.

وی گفت: ما امروزه در تلاش هستیم که دانشگاه ها در رتبه های بالای دنیای قرار گیرند و تصور کنید که دانشگاه علوم پزشکی مشهد با دانشگاه فردوسی مشهد یکی شود، ظرفیت ما یک مرتبه نه تنها دو برابر می شود که به قول دانشمندان، اثر افزایشی به همراه دارد و می توانیم بر هم کنش مثبت داشته باشیم و راندمان مان بسیار بیشتر از دو برابر خواهد شد و آن زمان می توانیم در عرصه دنیای هم درخشش بیشتری داشته باشیم.

کافی بیان نمود: ما امروز حوزه دیپلماسی علمی را به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و جغرافیایی در اولویت برنامه ها قرار دادیم. در جذب 75 هزار دانشجو در برنامه ششم توسعه، ذکر نشده که در حوزه پزشکی یا غیر پزشکی باشد. اگر با هم یکی باشیم، دانشجوی بین المللی در دپارتمان زبان فارسی، زبان فرا می گیرد و سپس در دانشگاه علوم پزشکی، به درس خود ادامه می دهد و تا جایی که امکان داشته باشد علوم پایه را در دانشگاه غیر پزشکی فرا می گیرد.

وی گفت: فیزیولوژی زیستی بخشی است که ما در دانشگاه فردوسی از آن برخوردار هستیم و زبده ترین متخصصان و آزمایشگاه ها وجود دارد. چه بسا اگر این حوزه علم با علوم فیزیولوژی در دانشکده های پزشکی ادغام شود، قطعا اثرات بسیار مثبت تری داشته باشد. امروز مطالعه در زمینه سلول های بنیادی مبحث بسیار جدی است و عمده پژوهش های این شاخه علمی در دانشگاه های غیر پزشکی واقع هستند و چه خوب است که در این زمینه هماهنگ شویم و توان ها را به اشتراک بگذاریم.

رئیس دانشگاه فردوسی اظهار کرد: حوزه طب سنتی و گیاهی به این صورت است که به عنوان مثال فقط در دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان یکی از دانشگاه های غیر پزشکی، 1200 پروژه مختلف در مورد اهلی سازی گیاهان دارویی، مواد موثره آن ها، فناوری گیاهان دارویی و حوزه پراکنش آن ها اجرا شده اما از آنجا که اختیار صدور مجوز بهره برداری این صنایع در حوزه علوم پزشکی است، اثربخشی لازم را ندارد.

وی افزود: به دلیل دیوارهایی که بین این دو دانشگاه وجود دارد، این 1200 پروژه اکنون بلا استفاده مانده، به این دلیل که ما دانشگاه های مختلف هستیم و هر دانشگاهی هم راه خود را می رود. در حوزه داروسازی و به ویژه طب گیاهی می توانیم دستاوردها را به اشتراک بگذاریم و بسیار جامعه از آن سود خواهد برد. این ها بخشی از مزایایی است که به نظر می رسد از تلفیق و اجتماع مجدد دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه های غیر پزشکی ایجاد خواهد شد.

کافی مطرح کرد: هدف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از ارائه این پیشنهاد قطعا از روی دلسوزی و بهره وری مطلوب تر از منابع محدود کشور بوده است. دانشگاهیان سردمداران تحول در جامعه بشری هستند و از تجربه دنیایان باید بیشترین استفاده را انجام دهند. در حال حاضر به احتمال بسیار بالا به جز کشور ما و کوبا، تمام کشورهای دنیا آموزش جامع را مدنظر قرار می دهند. تنها در کشور کوبا سیستم آموزش پزشکی از غیرپزشکی جدا است و هیچ کشوری در دنیا نیست که آموزش پزشکی را از غیر پزشکی جدا کند.

وی گفت: من قبول دارم که مسائل حوزه درمان و بهداشت مسائل بسیار پیچیده و مهمی هستند، ما تنها بحث مان آموزش پزشکی است و به هیچ وجه خدمات و ماموریت های فراوان وزارتخانه بهداشت و درمان را زیر سوال نخواهیم برد. قطعا باید مهارت افزایی دانشجویان پزشکی مانند گذشته و جدی تر از آن در درمانگاه ها، بیمارستان ها و در حوزه های متعلق به وزارت بهداشت و درمان انجام گیرد، کما اینکه وزارت کشاورزی جداست اما دانشجویان، برای کارورزی به مزارع آن ها می فرایند.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد شرح داد: ادغام دانشگاه ها هیچ منافاتی به ساحت استقلال آن وزارتخانه ها ندارد، بلکه اجتماع این ها می تواند بسیار موثر باشد. اگر اجتماع و ادغام صورت گیرد دسترسی به استادان نخبه برای حوزه پزشکی و علوم نیز فراهم می شود.

کافی گفت: از مزایای مهم پیوند دو دانشگاه می توان به ساخت و توسعه بسیاری از دستگاه های مورد احتیاج بیمارستانی و همچنین اندام های مصنوعی اشاره کرد؛ به عنوان مثال پروژه ای که اکنون در دانشگاه فردوسی مشهد انجام می شود می توان به طراحی دست مصنوعی اشاره داشت. این دست مصنوعی زمانی می تواند کامل تر باشد که متخصص ارتوپدی دست یا متخصص جراحی دست هم کنار این متخصص روباتیک حضور داشته باشند.

وی افزود: پزشکان و دانشجویان پزشکی، انسان های بسیار باهوشی هستند و به دلیل اینکه تک بعدی آموزش می بینند؛ این خودکشی ها و مسائلی که اکنون در حوزه دانشجویان پزشکی بسیار اتفاق می افتد را می توان دلیل آن دانست که به ابعاد دیگر زندگی پرداخته نمی شود. این موضوع را هم می توان برعکس مثال زد. اینکه دانشجوی محقق پسا دکتری فیزیک ما به این دلیل خودکشی کرد که پس از سال ها تلاش، نتوانست دانش خود را به کار گیرد. چه بسا اگر یکسان می بودیم دانش فیزیک این فرد می توانست برای ساخت یک دستگاه مهم لیزری در علوم پزشکی کاربرد داشته باشد به کار می آمد و برای دانشجویان ما هم می تواند این ادغام موثر باشد.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد گفت: موضوع پیوند مجدد دانشگاه ها در مقاطع مختلف طرح شده است و به نظر می رسد اکنون که اراده بسیار جدی در حوزه بهره وری از منابع وجود دارد موضوعیت آن در اولویت قرار می گیرد. البته استادان محترم و مدیران دانشگاه های علوم پزشکی شاید بر این باور باشند که اگر همکاران ما به این سمت حرکت کنند، جمعیت مطالبه گر زیاد می شود و به نوعی درآمد آن ها کمتر می شود، ولی واقیعت این است که آن ها حقوق قانونی خود را دریافت خواهند کرد. همکاران متخصص کماکان می توانند در حوزه درمان و بیمارستان ها فعالیت کنند و در این نهاد هم وظایف آموزشی و پژوهشی انجام دهند. به عنوان فردی که سالیان سال در دانشگاه فردوسی مشهد عضور هیات علمی، مدیر، معاون و رئیس این دانشگاه بودم و صدها دانشگاه بزرگ و کوچک دنیا را نیز بازدید کرده ام، این پیوند را بسیار ضروری می دانم و بر این نکته هم تاکید می کنم که تصور کنید که دانشگاه های غیرپزشکی می خواهند به شما بپیوندند و چه بسا رییس دانشگاه و دیگر مدیران از دانشگاه علوم پزشکی باشند و ما با آغوش باز استقبال خواهیم کرد.