تفاوت آلزایمر و زوال عقل چیست؟ - صندلی و تلفن

به گزارش صندلی و تلفن، گرچه این دو بیماری اغلب در یک گروه قرار گرفته و به جای هم مورد استفاده قرار می گیرند، اما آلزایمر و زوال عقل یکی نیستند.

زوال عقل اصطلاحی کلی است که بیماری های مختلفی، از جمله آلزایمر را دربرمی گیرد.

آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است و به همین خاطر آن ها گاهی باهم اشتباه گرفته می شوند.

هر دو بیماری افراد زیادی را در سرتاسر جهان به خود دچار ساخته اند و از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان به شمار می روند.

زوال عقل چیست؟

زوال عقل یک بیماری به خصوص نیست، بلکه اصطلاحی کلی است که برای اشاره به بروز اختلال در به خاطر آوردن، فکر کردن یا تصمیم گیری گفته می گردد که انجام فعالیت های روزانه را مختل می نماید.

تا به امروز موارد بسیار زیادی از ابتلا به زوال عقل در سرتاسر جهان شناسایی شده است، اما مبتلایان زیادی هم هستند که هنوز شناسایی نشده اند و بی خبر از بیماری خود با آن زندگی می نمایند.

زوال عقل انواع زیادی دارد که دلیل هر کدام نوع خاصی از آسیب سلول های مغزی است.

زوال عقل می تواند به 2 دسته اصلی تقسیم گردد اما بعضی بیماری ها در هر 2 دسته قرار می گیرند.

قشری (Cortical) که باعث اختلال شدید در حافظه می گردد (مانند آنچه در آلزایمر رخ می دهد)

زیرقشری (Sub-cortical) که تحرک و سرعت تفکر را تحت تأثیر قرار می دهد (مثل آنچه در بیماری پارکینسون وجود دارد)

شایع ترین نوع از زوال عقل بعد از آلزایمر، زوال عقل عروقی (Vascular Vementia) است. ابتلا به آلزایمر و زوال عقل عروقی در افراد زیر 65 سال امری نادر است.

زوال عقل پیشانی گیجگاهی (Frontotemporal Dementia) یکی دیگر از اشکال رایج زوال عقل است که اغلب در افراد زیر 65 سال رخ می دهد.

زوال عقل با اجسام لویی (Dementia with Lewy Bodies) هم از انواع رایج زوال عقل است که با تشدید تدریجی آسیب عصبی همراه است، امری که باعث کُند شدن حرکات می گردد.

آلزایمر چیست؟

آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است.

آلزایمر یک بیماری تخریب گر مغز است که بر اثر تغییرات پیچیده مغزی رخ می دهد، تغییراتی که در پی آسیب سلولی به وجود می آیند.

دلیل دقیق بیماری آلزایمر هنوز روشن نیست.

اما کارشناسان بر این باورند که این بیماری احتمالاً زمانی رخ می دهد که اندازه زیادی پروتئین، سلول های مغزی را احاطه می نماید، امری که باعث وارد شدن آسیب به سلول ها و مرگ آن ها می گردد. این اتفاق سپس موجب از میان رفتن تدریجی ارتباط میان سلول های مغز می گردد.

این موضوع معمولاً ابتدا بر روی سلول های مغزی درون قسمت هیپوکامپ مغز اثر می گذارد، امری که کار به خاطر سپردن را سخت می نماید، چون هیپوکامپ مرکز یادگیری و حافظه در مغز است.

آلزایمر منجر به بروز علائمی از زوال عقل می گردد، مانند ایجاد مسائلی در حافظه کوتاه مدت و سخت شدن به خاطر سپردن قرارها.

علائم به مرور تشدید می یابد، به طوری که فرد ممکن است توانایی صحبت یا نوشتن به شکل مناسب، انجام کارهای روزانه ای مثل لباس پوشیدن یا به خاطر آوردن اقوام خود را از دست دهد.

فرد مبتلا به آلزایمر بعلاوه می تواند به راحتی سردرگم و پرخاشگر گردد و گاهی رفتارهای خشمگینانه یا خشونت آمیز انفجاری داشته باشد.

علائم اصلی زوال عقل چه هستند؟

علائم زوال عقل بر حسب دلیل آن می تواند متفاوت باشد. اما علائم رایج به توضیح زیر است:

تغییرات شناختی

اختلال در حافظه که معمولاً اطرافیان فرد متوجه آن می شوند

سردرگمی و گیجی مثل در رفتن زمان و مکان از دست فرد

سخت شدن صحبت کردن یا پیدا کردن کلمات

سخت شدن دنبال کردن یک مکالمه

بروز مشکل در توانایی های بصری و فضایی، مثل گم شدن در هنگام رانندگی

سخت شدن استدلال یا حل مسائل

سخت شدن انجام کارهای پیچیده

سخت شدن برنامه ریزی

بروز مشکل در هماهنگی حرکات و فعالیت های حرکتی

تغییرات روانی

تغییرات شخصیتی

افسردگی

اضطراب

رفتارهای نامناسب

پارانویا

پریشانی

توهم

علائم مختص به آلزایمر

اختلال در حافظه، مانند فراموشی مکرر وقایع اخیر، اسامی و چهره ها

پرسیدن سؤالات تکراری

سخت شدن هر چه بیشتر انجام وظایف و فعالیت هایی که به برنامه ریزی احتیاج دارد

سردرگمی در محیط های ناآشنا

سخت شدن پیدا کردن کلمات مناسب

سخت شدن کار با اعداد و / یا حساب کردن پول در هنگام خرید

منزوی یا مضطرب شدن هر چه بیشتر

زوال عقل چه مراحلی دارد؟

بسیاری از موارد ابتلا به زوال عقل با نشانه های هشداردهنده اولیه ای شروع می شوند.

این مرحله ابتدایی که به آن اختلال شناختی گفته می گردد، می تواند به سختی قابل تشخیص باشد یا با چیز دیگری مانند افسردگی اشتباه گرفته گردد.

این مرحله می تواند خفیف باشد اما شامل علائم زیر می گردد:

پایین بودن سرعت تفکر

سخت شدن برنامه ریزی

بروز مسائل زبانی

سخت شدن توجه و تمرکز

تغییرات خلقی یا رفتاری

این علائم می تواند نشان دهنده این باشد که مغز تا حدی آسیب دیده و پیش از تشدید علائم درمان باید فوراً شروع گردد.

این تغییرات اغلب در گام هایی ناگهانی تشدید می یابند که میان آن ها دوره های نسبتاً پایداری وجود دارد، گرچه سخت می گردد زمان وقوع این گام ها را پیش بینی کرد، بنابراین اقدام به موقع نقشی کلیدی دارد.

علاوه بر نشانه های ذکر شده، دیگر علائم احتمالی عبارتند از احساس گیجی و سردرگمی، اختلال در حافظه و سخت شدن تمرکز، سخت شدن پیدا کردن کلمات مناسب و تغییرات شدید شخصیتی.

پرخاشگری، سخت شدن راه رفتن، سخت شدن کنترل ادرار و تماشا چیزهایی که وجود ندارد، از دیگر علائم احتمالی است.

آلزایمر زودرس نیز نشانه های مشابهی دارد، از جمله گم کردن مکرر وسایل، از یاد بردن مکالمات یا وقایع و گم شدن در مسیرهای آشنا.

زوال عقل چگونه درمان می گردد؟

هیچ درمان قطعی ای برای زوال عقل وجود ندارد و متأسفانه راهی برای معکوس کردن صدمات وارد شده به مغز نیست.

با این حال، با مراقبت می توان سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داد و هدف اصلی رسیدگی به عامل اصلی است تا جلوی بروز مسائل بیشتر همانند سکته مغزی گرفته گردد.

مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی، از جمله تغذیه سالم، کاهش وزن در صورت احتیاج، ترک سیگار، ورزش کردن و ترک الکل، مؤثر خواهد بود.

استفاده از روش هایی مانند فیزیوتراپی، کار درمانی و گفتار درمانی نیز یاری نماینده است.

با این حال، زوال عقل می تواند طول عمر را به اندازه چشمگیری کاهش دهد.

از زمان تشخیص زوال عقل در فرد تا مرگ وی بر اثر عوارض ناشی از آن، مانند ذات الریه یا سکته مغزی، معمولاً 4 سال به طول می انجامد.